گنبد و گلدسته، المان های جدایی ناپذیر معماری ایرانی، از دیرباز بر فراز مساجد و اماکن مذهبی سر به فلک کشیده و هویت و اصالت این مرز و بوم را فریاد زده اند. ساخت این شاهکارهای معماری با آجر، ظرافت و هنر ایرانیان را به رخ جهانیان کشیده و جلوه ای بی بدیل به چشم انداز شهرها بخشیده است. در این مقاله، سفری به دنیای گنبد و گلدسته های آجری خواهیم داشت و به بیان ویژگی های آجرهای مناسب برای ساخت گنبد، اصول ساخت گنبد، نمونه های برجسته و نکات مهمی در خرید آجر خواهیم پرداخت.
ساخت گنبد و گلدسته با آجر
هنر گنبدسازی و گلدسته سازی با آجر در طول تاریخ ایران، فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته و با تکامل تدریجی، به اوج ظرافت و زیبایی خود رسیده است. معماران ایرانی با بهره‌گیری از دانش مهندسی و خلاقیت ذاتی خود، گنبدهایی ساخته اند که در برابر زلزله و سایر بلایای طبیعی مقاوم بوده و با گذشت قرن ها، همچنان استوار و پابرجا مانده اند.
در این میان آجر به عنوان یکی از مهم ترین ارکان ساخت گنبد و گلدسته، از کیفیت بالایی برخوردار بوده و می تواند وزن و فشار وارده را تحمل کند.
ویژگی های آجرهای مناسب جهت ساخت گنبد و گلدسته
استحکام:
آجر باید از مقاومت فشاری بالا و تخلخل کمی برخوردار باشد تا در برابر وزن گنبد و گلدسته و سایر عوامل محیطی مانند باد و باران تاب بیاورد.
ابعاد:
ابعاد آجرها باید استاندارد و یکسان باشند تا در هنگام چینش، نظم و انسجام لازم را به وجود آورند.
مقاومت در برابر یخ زدگی:
در مناطقی که زمستان های سرد دارند، آجر مورد استفاده باید از مقاومت کافی در برابر یخ زدگی برخوردار باشد تا ترک نخورده و فرسوده نشود.
عایق حرارت:
آجر انتخابی، باید عایق حرارتی مناسبی هم باشد تا از اتلاف گرما در زمستان و نفوذ گرما در تابستان جلوگیری کند.
زیبایی:
آجرها باید از نظر ظاهری نیز زیبا و چشم نواز باشند و بر شکوه و عظمت گنبد و گلدسته بیافزایند.
آجرهای مناسب برای ساخت گنبد و گلدسته
انواع مختلفی از آجر برای ساخت گنبد و گلدسته وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. برخی از متداول ترین آجرهای مورد استفاده در این زمینه عبارتند از:
-
آجر فشاری:
این نوع آجر از خاک رس پخته شده و مقاومت فشاری بالایی دارد. -
آجر نسوز:
این آجر در برابر حرارت بالا، مقاومت خوبی از خود نشان می دهد. -
آجر لعاب دار:
آجر لعاب دار، با لعاب پوشیده شده و زیبایی ظاهری چشمگیری دارد. -
آجر سنتی:
این نوع آجر هم با روش های سنتی و دستی تولید می شود و از قدمت و اصالت بالایی برخوردار است.
در نظر داشته باشید که انتخاب نوع آجر مناسب برای ساخت گنبد و گلدسته به عوامل مختلفی مانند شرایط آب و هوایی، نوع بنا و بودجه پروژه بستگی دارد.
اصول ساخت گنبد و گلدسته آجری
با اینکه ساخت گنبد و گلدسته با آجر نیازمند مهارت و تخصص فراوانی است؛ با این حال، مراحل اصلی ساخت این سازه ها را می توان به صورت زیر تعریف کرد.
- پی ریزی: ابتدا باید پی مناسبی برای بنا احداث شود تا بتواند وزن گنبد و گلدسته را تحمل کند.
- دیوارچینی: پس از احداث پی، دیوارهای بنا با آجر ساخته می شوند.
- گنبد سازی: در این مرحله، گنبد آجری ساخته می شود.
- گلدسته سازی: گلدسته ها نیز با آجر ساخته می شوند و معمولاً از چند طبقه تشکیل شده اند.
- کاشی کاری: در نهایت، گنبد و گلدسته ها با کاشی های رنگارنگ تزئین می شوند.
مسجد آجری، سفری در معماری و تاریخ
مساجد، ستون های فقرات جوامع مسلمان، نه تنها اماکنی مقدس برای عبادت هستند، بلکه نمادهای غنی از فرهنگ، تاریخ و هنر نیز به شمار می روند. در این مرحله، به بررسی عمیق چند مسجد برجسته از نقاط مختلف جهان می پردازیم و زیبایی شناسی، عناصر معماری و اهمیت تاریخی آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم.
مسجد جامع اصفهان:
این شاهکار معماری ایرانی، با گنبدهای خیره کننده، کاشی کاری های ظریف و مناره های باشکوه، نمونه ای بی نظیر از هنر دوره صفوی است. نقوش اسلیمی، هندسی و خوشنویسی در سرتاسر بنا خودنمایی می کنند و فضایی روحانی و آرامش بخش را خلق کرده اند.
مسجد سلطان احمد استانبول:
این مسجد عثمانی، کاملا با آجر ساخته شده و با مرمر نما شده است. مسجد سلطان احمد، از لحاظ معماری نیز بسیار چشمگیر بوده و شش مناره باریک و گنبدهای متعدد، عظمت و شکوه این بنا را دوچندان می کنند.
مسجد جامع کوردوبا:
این مسجد که زمانی کلیسای جامع کاتولیک بود، پس از فتح اندلس توسط مسلمانان به مسجد تبدیل شد. معماری منحصر به فرد این مسجد، ترکیبی از عناصر اسلامی و مسیحی را به نمایش می گذارد. ستون های رومی، قوس های نعل اسبی و محراب های مزین با کاشی کاری، گواهی بر تاریخ غنی و پرفراز و نشیب این مکان مقدس هستند.
خرید آجر برای ساخت گنبد و گلدسته آجری
انتخاب آجر مناسب برای ساخت و ساز، به عوامل مختلفی از جمله نوع کاربری، شرایط آب و هوایی و بودجه پروژه بستگی دارد. با توجه به این عوامل، می توان از میان طیف وسیع آجرها، گزینه مناسب را انتخاب کرد.
قیمت آجر جهت ساخت گلدسته و گنبد آجری
قیمت آجر به عوامل مختلفی از جمله نوع آجر، ابعاد، برند و محل خرید آن بستگی دارد. به طور کلی، قیمت آجر فشاری کمتر از آجر نسوز است.
پاسخ به چند سوال متداول در زمینه گنبد و گلدسته آجری
- بهترین نوع آجر برای نما گنبد و گلدسته کدام است؟
آجر برای نما در انواع مختلفی از جمله آجر سنتی و آجر شیشه ای تولید می شود و انتخاب بهترین نوع آجر به سلیقه طراح، نوع نما و بودجه پروژه بستگی دارد.
- چگونه می توانم آجر باکیفیت را تشخیص دهم؟
آجر باکیفیت باید عاری از ترک، شکستگی و ناهمواری باشد. همچنین، رنگ آجر باید یکنواخت و بدون لکه باشد.
جمع بندی
ساخت گنبد و گلدسته با آجر، هنری دیرینه و اصیل در معماری اسلامی است که قدمتی هزاران ساله دارد. این هنر در طول تاریخ تکامل یافته و به اوج ظرافت و زیبایی خود رسیده است.
در ساخت گنبد و گلدسته با آجر، از آجرهای مرغوب و باکیفیت به همراه ملات ساروج استفاده می شود. از این رو، جهت خرید آجرهای باکیفیت کافی است که با کارشناسان ما تماس بگیرید.